Ekspert przedstawił kilka błędnych interpretacji diagnozy wynikających z podobieństwa do dwóch zaburzeń
Psycholog Rafael Rodríguez, specjalizujący się w zdrowiu psychicznym i znany na TikToku jako, poddał w wątpliwość klasyczne koncepcje dotyczące tak zwanych wysokich zdolności intelektualnych. W niedawnym filmie opublikowanym w mediach społecznościowych doktor stwierdził, że „nie zawsze są one tym, czym się wydają”. W związku z tym zgłosił pewne wątpliwości co do sposobu, w jaki społeczeństwo i systemy diagnostyczne rozumieją to zjawisko.
Według Rodrígueza wiele etykiet „wybitnych zdolności” ukrywa profile neurodivergentne związane z zaburzeniami ze spektrum autyzmu (ASD) i zaburzeniami deficytu uwagi i nadpobudliwości (ADHD). Jego zdaniem osoby te potrafią „ukryć swoje trudności” dzięki wysokiemu ilorazowi inteligencji, co może prowadzić do błędnych interpretacji. „W rezultacie interpretuje się to jako „wyjątkową inteligencję”, podczas gdy w rzeczywistości jest to inny styl funkcjonowania mózgu poza krzywą”, twierdzi ekspert.
„Jeśli nie ma wpływu na funkcjonowanie lub pogorszenia stanu, nie zostanie to zdiagnozowane”
Ekspert ds. zdrowia psychicznego zwrócił uwagę na „ukryty koszt” tego zjawiska. Ponieważ poza widocznymi wynikami akademickimi lub funkcjonalnymi wspomniał o istnieniu „lęku, zmęczenia społecznego, wypalenia zawodowego”. Według psychologa skupianie się wyłącznie na wpływie funkcjonalnym uniemożliwia analizę „pełnego profilu” osób dotkniętych tymi cechami.
W swoim podejściu ekspert przedstawił siedem podstawowych punktów pozwalających zrozumieć to, co nazywa „przebraniem wysokich zdolności”. Po pierwsze, podkreślił, że „nie są one diagnozą kliniczną”, ale statystyczną różnicą opartą wyłącznie na „ilorazie inteligencji powyżej 130”. Jednocześnie zapewnił, że „nigdy nie jest to obraz tego, jak działa twój mózg”. W tym kontekście zwrócił uwagę na ograniczony zakres testów psychometrycznych, wyjaśniając, że „wysoki IQ nie zapewnia większego szczęścia, kreatywności ani lepszej adaptacji społecznej”. Według niego jest to jedynie „etykieta psychometryczna”.
W profilu osób, u których zdiagnozowano wysokie zdolności, specjalista opisał obecność intensywnych zainteresowań, hiperkoncentracji, perfekcjonizmu, samotności i sztywności. „To bardzo przypomina mi ASD i ADHD” – zauważył ironicznie, podkreślając podobieństwa do rozpoznanych stanów neurodivergencji. Odnosząc się do systemu zdrowia psychicznego, Rodríguez wyjaśnił: „DSM (Podręcznik diagnostyczny i statystyczny) i ICD (Międzynarodowa Klasyfikacja Chorób) nie zdiagnozują tego, jeśli nie ma to wpływu na funkcjonowanie lub nie powoduje pogorszenia stanu zdrowia”. Oznacza to, że dziecko o wysokim ilorazie inteligencji i dobrej adaptacji społecznej trudno otrzyma formalną diagnozę ASD lub ADHD.
Według Rodrígueza sam iloraz inteligencji działa jak mechanizm kamuflażu, ponieważ pozwala osobie „uczyć się zasad społecznych” i „kompensować” swoje odmienne cechy w podobnych środowiskach. Jak ostrzegł, kamuflaż ten ma wysoką cenę, która może przejawiać się w dorosłości „lękiem, zmęczeniem społecznym i wypaleniem”.
Jednak zjawisko to nie zawsze wynika z prawdziwych, niezwykłych talentów. Dlatego psycholog zapewnił, że „wysokie zdolności mogą obejmować zarówno prawdziwe talenty, jak i rzeczywiste kompensowane neurodivergencje”. Ta sytuacja, jak powiedział, wyjaśniałaby, „dlaczego w tej grupie osób o wysokich zdolnościach zawsze występuje więcej problemów społecznych i emocjonalnych”. W ten sposób rzucił pytanie, które skłania jego zwolenników do refleksji: „Czy wysokie zdolności są konstruktem, czy niezależnym zjawiskiem? Często to, co nazywamy wysokimi zdolnościami, jest przebraniem osoby z ASD lub ADHD o wysokim IQ. A może myślałeś, że to tylko inteligencja?” – podsumował Rodríguez.
