W badaniu przeanalizowano różne umiejętności psychologiczne i ustalono, kiedy cechy związane z podejmowaniem decyzji, odpowiedzialnością i stabilnością emocjonalną osiągają swój najwyższy poziom.
W badaniu naukowym stwierdzono, że szczyt wydajności mózgu przypada na okres między 55 a 60 rokiem życia. Badanie zostało przeprowadzone przez Gillesa E. Gignaca i Marcina Zajenkowskiego. Zostało ono opublikowane w czasopiśmie Intelligence.
„Wiele badań pokazuje, że ludzie osiągają swój maksymalny potencjał fizyczny między 20 a 30 i kilkoma latami” – zauważył Gignac, profesor psychologii na Uniwersytecie Zachodnioaustralijskim, w artykule opublikowanym w The Conversation.
Jednak zdaniem ekspertów trajektorie ludzkich zdolności są bardziej złożone, gdy weźmie się pod uwagę cechy takie jak inteligencja krystaliczna (słownictwo, wiedza), inteligencja emocjonalna lub zdolność do unikania błędów w podejmowaniu decyzji. W badaniu zidentyfikowano 16 wymiarów psychologicznych, które oprócz wyżej wymienionych obejmują pięć głównych cech osobowości: ekstrawersję, stabilność emocjonalną, odpowiedzialność, otwartość i życzliwość.
Analiza wykazała, że wiele z tych cech osiąga swój szczyt znacznie później niż w młodości. Na przykład odpowiedzialność osiąga najwyższy poziom w wieku około 65 lat, a stabilność emocjonalna osiąga swój szczyt w wieku 75 lat. Mniej zbadane cechy, takie jak rozumowanie moralne i odporność na błędy poznawcze, również osiągają szczyt w późniejszych etapach dorosłości.
W rezultacie wskaźnik ważony, który łączy 16 cech, wskazuje, że najwyższy poziom ogólnego funkcjonowania psychicznego osiąga się między 55 a 60 rokiem życia, a bardziej wyraźny spadek następuje dopiero po 65 roku życia, a jeszcze bardziej wyraźny po 75 roku życia. „Dla wielu z nas ogólne funkcjonowanie psychiczne osiąga szczyt między 55 a 60 rokiem życia” – podkreślił Gignac.
Wykorzystane narzędzia i podejścia
Badanie miało na celu analizę trajektorii wieku mierzalnych cech psychologicznych, istotnych dla funkcjonowania w życiu i udokumentowanych w poprzednich badaniach. Zespół pozyskał dane z szeroko zakrojonych badań opartych na próbach osób dorosłych. Priorytetowo potraktowano badania z zawalidowanymi testami psychometrycznymi i reprezentatywnymi pomiarami.
W ten sposób zestawiono informacje na temat zdolności poznawczych, różnych cech osobowości, inteligencji emocjonalnej, umiejętności radzenia sobie z uprzedzeniami, rozumowania moralnego, empatii poznawczej, elastyczności poznawczej, wiedzy finansowej i motywacji do głębokiego myślenia.
Jak wyjaśnia badanie, naukowcy przeliczyli wszystkie wyniki różnych testów i pomiarów psychologicznych na tę samą skalę numeryczną. Strategia ta pozwoliła na bezpośrednie porównanie ewolucji każdej zdolności wraz z wiekiem.
Następnie stworzyli dwa główne wskaźniki: jeden, nazwany modelem konwencjonalnym, obejmował wyłącznie inteligencję i klasyczne cechy osobowości; drugi, model integralny, uwzględniał dodatkowo umiejętności takie jak inteligencja emocjonalna i zarządzanie finansami. Analiza wykazała, że różne zdolności równoważą się nawzajem w ciągu życia, a połączenie tych mocnych stron sprzyja lepszym ogólnym wynikom psychologicznym u osób w średnim wieku.
Debata na temat ograniczeń wiekowych w rolach przywódczych
Wnioski dostarczają argumentów za ponownym rozważeniem kryteriów zatrudniania i awansowania w świecie pracy, polityki emerytalnej i społecznego postrzegania starości. Odkrycia te mogą wyjaśniać, dlaczego stanowiska o największych wymaganiach, takie jak kierownicze w biznesie lub przywódcze w polityce, są zazwyczaj zajmowane przez osoby w wieku pięćdziesięciu i sześćdziesięciu lat.
„Chociaż wraz z wiekiem niektóre umiejętności ulegają osłabieniu, rekompensuje to rozwój innych ważnych cech. Łącznie te mocne strony sprzyjają lepszej ocenie sytuacji i bardziej wyważonemu podejmowaniu decyzji, które są kluczowymi cechami na najwyższych stanowiskach” – twierdzi Gignac.
Pomimo dowodów, tekst ostrzega, że „indywidualne doświadczenia są różne” i że oceny powinny koncentrować się na rzeczywistych umiejętnościach, a nie na założeniach związanych wyłącznie z wiekiem. Jak zauważył ekspert, „być może nadszedł czas, abyśmy przestali postrzegać średni wiek jako odliczanie i zaczęli uznawać go za szczyt”.
